Từ ngày 1/4/2025 tất cả bác sĩ tại Séc được phép kê đơn cần sa y tế
Từ ngày 1 tháng 4 năm 2025, một bước tiến mới trong chính sách y tế tại Cộng hòa Séc chính thức có hiệu lực: mọi bác sĩ đa khoa (GP) đều được phép kê đơn cần sa y tế cho bệnh nhân bị đau mãn tính. Đây được xem là động thái quan trọng trong việc nới lỏng quy định về sử dụng cần sa trong y học, đồng thời mở rộng quyền tiếp cận điều trị cho người bệnh.
Thay đổi lớn trong hệ thống kê đơn
Trước đây, chỉ có khoảng 250 bác sĩ chuyên khoa được cấp phép kê đơn cần sa y tế, gây ra sự hạn chế trong việc điều trị, đặc biệt đối với bệnh nhân sống ở vùng sâu, vùng xa hoặc không thể tiếp cận nhanh với các chuyên gia. Nay, với quy định mới, mọi bác sĩ đa khoa đều có thể kê loại thuốc này, giúp đơn giản hóa quy trình, giảm thời gian chờ đợi và giảm chi phí đi lại cho bệnh nhân.
Không chỉ vậy, bệnh nhân giờ đây có thể nhận lượng thuốc đủ dùng trong ba tháng chỉ với một đơn thuốc, thay vì chỉ được nhận trong vòng 30 ngày như trước. Điều này góp phần tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người điều trị dài hạn.
Mở rộng đối tượng điều trị
Quy định mới cũng mở rộng nhóm bệnh nhân đủ điều kiện sử dụng cần sa y tế, bao gồm trẻ vị thành niên dưới 18 tuổi trong trường hợp mắc bệnh ung thư hoặc cần chăm sóc giảm nhẹ đối với các chẩn đoán không thể chữa khỏi.
Theo luật, bệnh nhân được phép sử dụng tối đa 180 gram cần sa y tế khô mỗi tháng, hoặc lượng tương đương dưới dạng chiết xuất.
Nhu cầu đang gia tăng
Kể từ khi cần sa y tế được hợp pháp hóa tại Séc vào năm 2013, số lượng bệnh nhân sử dụng loại thuốc này đã tăng lên đáng kể. Trong năm đầu tiên, lượng cần sa y tế được cấp phát chỉ chưa đến 1 kg. Đến năm 2021, con số này đã vượt 100 kg, và đến năm 2023, đã đạt gần 320 kg.
Số liệu chính thức cho thấy có khoảng 8.000 người đang sử dụng cần sa y tế khô hoặc chiết xuất từ nó, tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng con số thực tế có thể cao hơn nhiều. Trung tâm Quốc gia về Giám sát Thuốc và Nghiện cho biết có tới 600.000 người tại Séc sử dụng cần sa với mục đích y tế, và hơn 1 triệu người đã thử sử dụng cần sa để tự điều trị trong vòng một năm qua.
Quan điểm của bác sĩ và giới chuyên môn
Chủ tịch Hiệp hội Bác sĩ Đa khoa Séc, ông Petr Šonka, hoan nghênh thay đổi này. Ông cho biết, các bác sĩ đa khoa vốn đã được phép kê các loại thuốc giảm đau mạnh hơn như fentanyl – một loại opioid có nguy cơ gây nghiện cao – trong khi cần sa, theo ông, an toàn hơn nhiều và không gây ảnh hưởng mạnh đến hệ thần kinh.
“Thật lạ nếu một bác sĩ có thể kê opioid nhưng lại không thể kê cần sa – một loại thuốc ít rủi ro hơn”, ông Šonka nhận định.
Cần sa y tế thường được sử dụng để điều trị đau mãn tính, đau thần kinh, các bệnh thần kinh, đa xơ cứng (MS), triệu chứng liên quan đến HIV, và đặc biệt hữu ích trong chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối. Tuy nhiên, để được kê đơn, bệnh nhân phải chứng minh rõ ràng tình trạng bệnh lý và nhu cầu điều trị bằng cần sa, theo quy định hiện hành.
Những thách thức còn tồn tại
Dù quy định mới đã gỡ bỏ một phần rào cản hành chính, bác sĩ Pavel Kubů – một chuyên gia trong lĩnh vực điều trị bằng cần sa – cho rằng Séc vẫn cần cải cách sâu hơn.
Ông nhấn mạnh rằng danh sách các bệnh được phép kê đơn cần sa vẫn còn hạn chế, trong khi các quốc gia như Đức, Ba Lan, Đan Mạch và Hà Lan cho phép bác sĩ toàn quyền quyết định khi thấy điều trị bằng cần sa là phù hợp, mà không cần phải qua quy trình hành chính rườm rà.
Ngoài ra, vấn đề chi phí cũng là một trở ngại đáng kể. Nhiều loại thuốc cần sa y tế hiện nay vượt quá mức được bảo hiểm y tế quốc gia hoàn trả, khiến nhiều bệnh nhân gặp khó khăn tài chính khi tiếp cận điều trị. Theo bác sĩ Kubů, trong tương lai, chính phủ nên cân nhắc thiết lập hệ thống hỗ trợ tài chính riêng biệt, thông qua các cơ sở điều trị chuyên biệt hoặc nguồn ngân sách đặc thù.
Bài viết Từ ngày 1/4/2025 tất cả bác sĩ tại Séc được phép kê đơn cần sa y tế đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Châu Âu TV.
